Tentoonstellingen, musea en erfgoed
Met bijna drie decennia ervaring in de culturele sector als grafisch en multidisciplinair ontwerper, en een vers master’s diploma (cum laude) in museum en erfgoedstudies van de Reinwardt Academie wil ik mijn langgekoesterde wens om (meer) bij museumwerk betrokken te raken realiseren. Ik ben bijzonder gemotiveerd om me in te zetten om sociaalmaatschappelijke thema’s betekenis te geven voor een breed publiek. Mijn bijzondere aandacht gaat uit naar het betrekken van museumbezoekers bij urgente onderwerpen zoals biodiversiteit en klimaatverandering.
‘Engaging museum visitors with the biodiversity crisis through a natural history collection.’
In mijn master’s eindscriptie onderzoek ik hoe natuurhistorische musea het publieke begrip van biodiversiteit kunnen vergroten en zorg voor de natuur kunnen aanmoedigen in hun tentoonstellingen. Ik verbind academische theorie over de mens-natuurrelatie en de groene kloof tussen droom en daad aan de museumpraktijk, met een analyse van tien musea, en een casestudy bij Naturalis Biodiversity Center over een tentoonstelling in ontwikkeling over Suriname. Daarin onderzoek ik welke uitdagingen Naturalis heeft bij het realiseren van zijn ambitie om een ‘change agent’ te worden in een biodiversiteit-positieve samenleving.
“Josje’s rapport daagt de erfgoedsector uit om haar kernmissie opnieuw te onderzoeken en zich af te vragen: geven we het publiek wat ze willen of wat ze nodig hebben?”
Edwin van der Veldt (docent Cultureel Erfgoed, Reinwardt Academie)
Kikkerschuif voor de Suriname tentoonstelling van Naturalis
Uitwerking (2025) van een idee voor een interactieve exhibit om met geluid de kwetsbaarheid van kikkers door menselijke activiteit in het Surinaamse bos te tonen. Het oorspronkelijke idee dat de kikkerstand de afgelopen 30 jaar is afgenomen bleek niet wetenschappelijk te onderbouwen. Ik heb daarom voorgesteld om niet de kikkerstand in tijd, maar in leefgebied te laten horen (rijk bos versus mijnbouwgebied), en heb dat uitgewerkt met geschikte luchtfoto’s, tekeningen en tekst, en heb rechtenvrije kikkergeluiden verzameld die passen bij de juiste leefgebieden, op een specifiek tijdstip van de dag. Dit leverde een inhoudelijke basis voor ontwerper en AV-team. Mijn teksten zijn integraal overgenomen. Voor Naturalis Biodiversity Center.
Aandacht voor ondergerepresenteerde groepen in Huis Barnaart
Voor het monumentale museumhuis Barnaart in Haarlem, heb ik een ontwerp gemaakt dat op een niet-invasieve manier het onderbelichte verhaal van het personeel van de familie Barnaart tot leven brengt. Het ontwerp plaatst een aantal pre-film animatiemachines, zoals zoötroops en phenakistiscoops, in de kamers van het museumhuis, met daarop de animatie van een schim van de bewegingen van het personeel met enkele prikkelende vragen. Het voegt een ‘high-touch’ ervaring toe voor de bezoekers. Dit studieproject (2024) deed ik samen met vier medestudenten. Het werd met de maximale score beoordeeld, en door opdrachtgever Hendrick de Keyser Monumenten zeer enthousiast ontvangen.
Tijdlijn voor 300m bouwschutting
Voor een tien jaar durende bouwschutting voor ProRail heb ik een 300 meter lange tijdlijn bedacht, samengesteld en ontworpen, die het zeer rijke erfgoed beschrijft van 400 jaar werken op het naastgelegen voormalige werkgebied Oostenburg in Amsterdam. Het gebied van VOC, Paul van Vlissingen, Werkspoor en de NSM, transformeert nu tot een gemengd stuk stad. Ik deed historisch onderzoek, selecteerde beelden, tekende kaarten, en beschreef de geschiedenis kort en bondig. ProRail maakte later een door mij ontworpen (leporello-gevouwen) boekje van de tijdlijn, aangevuld met enkele biografieën van bijzondere mensen uit de geschiedenis van Oostenburg.
Werken aan Panorama Schiedam inspireerde me om mijn passie voor musea en hun collecties culturele of natuurlijke geschiedenis om te zetten in een carrière.
Panorama Schiedam
Het Panorama Schiedam toont een theatrale representatie van de geschiedenis van Schiedam, met museum objecten, rekwisieten, licht, geluid en meer, ontworpen door Marloes & Wikke, voor het Stedelijk Museum Schiedam. Ik maakte de 32 meter brede verbindende achtergrondtekening en diverse illustraties voor tussen de objecten. Daarvoor onderzocht ik de historie van landschappen en vegetatie, type molens en schepen in een specifiek gebied in een specifieke tijd, om tot een accurate verbeelding te komen.
Onderzoeksrapport: 'Food-related exhibitions nurturing environmental awareness'
In dit onderzoek, gebaseerd op primaire data verzameld uit twee tentoonstellingsanalyses, het LAM-museum in Lisse en Spacefarming in Evoluon Eindhoven, verken ik hoe voedselgerelateerde tentoonstellingen het publiek bewust kunnen maken van de urgentie om onze voedseltradities voor te veranderen voor planetair welzijn en eerlijke wereldwijde distributie van voedsel. De paper is het resultaat van een opdracht binnen het masterprogramma Applied Museum and Heritage Studies aan de Reinwardt Academie.
Spel om samen na te denken over de impact van de verdeling van huur- en koopwoningen
Voor Amsterdamse woningcorporatie Stadgenoot heb ik een spel ontwikkeld (concept, spelbord, fiches en spelregels) voor een personeelsfeest. De werknemers mochten in gemengde groepen, van schoonmaker tot directeur, samen in spelvorm bedenken hoe de verdeling zou worden van koop, dure en sociale huur in een nieuw te bouwen buurt. Het spel was nadrukkelijk geschikt voor alle niveaus (B1) en moest mensen uit alle lagen van de organisatie betrekken bij de doelstellingen van het bedrijf en collegiale verbinding versterken.
Voorstel voor een duurzame erfgoed interventie
Een fictief project dat voorstelt om de onthoofde windmolen De Os aan de Zaanse Schans te voorzien van lokaal geproduceerde, biobased wieken, met het doel om opnieuw groene energie te leveren aan de nabijgelegen gemeenschap. Het idee beoogt om deze unieke erfgoedsite te versterken met een nieuw icoon om zo een aanjager voor de energietransitie te worden en het publieke bewustzijn te vergroten van de dringende noodzaak om bij te dragen aan een duurzamere wereld. Studieproject in het kader van de Reinwardt Academie om te leren fondsen te werven.
Podcast: 'Intercontinental Timeline of the Rijsttafel, served in 7 dishes'
Mijn (Engelstalige) podcast vertelt het oorsprongsverhaal van de Indische rijsttafel via een historische tijdlijn. Deze podcast is gemaakt voor een opdracht aan de Reinwardt Academie, waarin een persoonlijke relatie tot een nationaal erfgoed wordt gekoppeld aan een mondiaal perspectief.
